Kentsel Çölleşme Kavramı Üzerine Tartışmalarlar, Nedir, Nerededir, Yeri Nedir?

Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Konferansına (UNCCD) göre, çölleşme; “kurak, yarı kurak ve yarı nemli alanlarda iklim değişiklikleri ve insan aktiviteleri nedeniyle meydana gelen arazi bozulması “olarak tanımlamaktadır. Ayrıca dünya karasal alanının %30’u bir şekilde bozulmadan etkilenmektedir. Bunda; arazinin aşırı kullanımı, aşırı otlatma, ormansızlaşma, yanlış sulama faaliyetleri ve şehirleşme etkili olmaktadır. Birleşmiş Milletler Çölleşme İle Mücadele Sözleşmesi (UNCCD) 10. Taraflar Konferansında çölleşmenin heryerde olduğu dile getirilmiş ve çölleşmenin tanımını tartışılır hale getirmiştir. Önümüzdeki dönemde yeni çölleşme kavramının ortaya çıkması beklenmekte ve kuzey ülkelerinin de çölleşmeden etkilendiği dile getirilmektedir.

Şehirleşme arazi bozulumunda “anahtar bir role” sahiptir. Kırsal kesim- şehir kesişmesi arazi bozulmasının ve birçok sosyo-ekonomik problemlerin ortaya çıktığı alandır. Kentleşme ve kentsel gelişim UNCCD ve Gündem 21 gibi politik belgelerde yer almış durumdadır. Bu problem genelde “gelişmekte olan ülkeler” için tartışılmış ve örneğin Akdeniz ve Latin Amerika ülkelerinde şehirlerin etrafını saran devasa gecekondu yerleşim alanları gündeme getirilmiştir. Kentleşme kontrolsüz kentsel büyümeden dolayı Akdeniz Bölgesinin sahil kesimlerinde arazi bozulmasının en önemli faktörlerinden birisidir. Bu kentsel büyüme; nüfus artışından, kırsal kesimin göç etmesinden ve turizmdeki gelişmelerden kaynaklanmakta ve genel olarak tarımsal alanlarda sıklıkla da sulanan tarımsal alanlarda meydana gelmektedir. Bu şekilde kentsel büyüme olgusu gerçek manada kırsal kalkınmayı tehdit etmektedir. Toprak erozyonu ve tuzlanma artmaktadır. Ayrıca yeteri şekilde eğitim almamış ve kalkınmamış kırsal nüfusun şehirlere göç etmesi “marjinalleşmeye “neden olmaktadır. Akdeniz’in Güney ve Doğu sahilleri bu probleme daha fazla muhatap durumdadır. Nüfusun iki katına çıkması ciddi gıda problemleri yaşanmasına neden olmaya başlamış durumdadır.

Kentsel çölleşme (urban desertification); toprağın beton, asfalt ve toprağı örten diğer geçirimsiz maddeler tarafından kapatılarak bitki yetişmesinin ve minerallerin toprağa geçmesinin engellenmesi; buharlaşmanın artması ve emilimin azalmasından dolayı su veriminin azalmasıdır. Kentsel çölleşme; şehirde ve şehir kenarlarında ki çölleşme/ arazi bozulumu olarak karşımıza çıkmaktadır.