Konya Havzası’nın Konumu ve Yeryüzü Şekli Özellikleri

Konya Havzası İç Anadolu’da bulunmakta, çevresi 2500–3000 m yüksekliğindeki dağlarla çevrili olup, tabanı 950–1150 m yükseltili bir yayladır.  Bu Havza’nın akarsuları dışarı akmaz ve kendi içerisindeki gölleri besler. Bu sebeple “Konya Kapalı Havzası” olarak tanımlanır.

Yeryüzü şekli ve jeolojik yapı ile ilişkisi.

Konya Havzası, İç Anadolu’nun çevresindeki dağlık arazi andezit, bazalt, granit, gnays, paleozoik şistler, kireç taşları ve mermerlerden oluşmaktadır.

İç Anadolu, Doğu Anadolu’dan sonra volkanik arazinin en yaygın olduğu bölgedir. Volkanik kayalar (andezit, bazalt, gabro vb.) ile Eosen kireç taşları ve mermerler dağlık ve yüksek tepelik araziyi oluşturmuşlardır. Volkan tüfleri ise dağlık arazinin çevresindeki tepelik araziyi kaplamıştır. Bölgenin doğu bölümünde Karaca Dağ-Hasan Dağı andezit ve andezit tüfleri kütlesi ile güneyinde Bolkar Dağlarının mermer ve Eosen kireçtaşı kütleleri, eteklerde Miosen kireçtaşları bulunmaktadır.

Konya Havzası’nda İç Anadolu bozkırının alçak arazisi; 4. Zamanda Pleistosen’de (Würm Buzul çağının sonunda) oluşmuş geniş gölün tabanında birikmiş olan kireçli ağır balçık materyalleri ile bunların çevresindeki alçak akarsu tortullarından (taraçalarından) oluşmuştur.                                                                                                                                                                                                  Akarsu tortulları çapraz tabakalı olup, kireç çimentolu kumlu, killi materyallerdir. Bu tortul materyaller göl tabanının çevresinde alçak taraçalar halinde bulunmaktadırlar. Akarsu tortullarının bir bölümü de volkan tüflerinden taşınmış ve eski göl taban materyalinin üstüne 1,0–1,5 m kalınlığında bir tabaka halinde yığılmıştır (Ereğli kuzeyinde Aşağı Göndelen Ovası gibi).

Karapınar’ın güneyinde ve güneydoğusundaki Meke yanardağları (Büyük Meke, Acıtuz Mekesi, Küçük Meke) ile doğusundaki Karaca Dağ bazalt, andezit, porfirit, gabro ve volkan tüflerinden oluşmuşlardır. Kuzeydeki Üzecek Dağı sırtları ile havza içindeki sırtlar karasal pliyosen (kireçli) tabakalarından oluşmuştur.

Konya Havzası 3. jeolojik zamanın son devrinde oluşan faylanma ile Sultan Dağları ve Emir Dağları arasında uzanan Akşehir ve Eber göllerinin yer aldığı oluk ile Eskişehir ovasının oluşumunu sağlayan çöküntüler meydana gelmiştir. Yine 3. jeolojik zamanın sonlarına doğru, yoğun volkanizma olayları da meydana gelmiştir. Volkanlardan çıkan lavlar ve diğer taneli malzemeler yer yer göl havzalarına da birikmiştir. Böyle sahalarda göl tortulları ile volkanik malzemelerin bir arada bulunduğu volkano-sedimenter araziler oluşmuştur. Pleistosenden sonra gelen sıcak ve kurak Holosen döneminde göl kurumuş, yerinde küçük göller ve sazlıklar kalmıştır.