Karbon yutak alan projeleri, karbon yutak alanları oluşturarak ağaçlandırma ve erozyon kontrolü sağlama amacıyla geliştirilir. Bu projeler sayesinde karbon kredisi elde etmek mümkündür. Ancak, bu projelerin başarılı olabilmesi için belirli özelliklere sahip olmaları gerekmektedir:
Mülkiyet Sorunları Olmamalı: Proje, mülkiyet açısından herhangi bir soruna yol açmamalıdır. Türkiye’de, mülkiyeti orman olan alanlar karbon denkleştirme için uygun değildir. Projenin uygulanacağı alanın hazine arazisi olması ve 1990’dan önce orman örtüsüne sahip olmadığının uydu verileri ile kanıtlanması gereklidir. Proje öncesi için ön etüt raporu bu konuda yön gösterici olacaktır. Gerekli tahsis belgeleri ve tahsis en az 50 yıl olmalıdır.
Onaylı Proje Dosyası: Projenin kapsamı (amacı, hedefleri), bütçesi ve takvimi net olarak belirlenmiş olmalıdır. Onaylanmış bir proje dosyası bu sürecin temel taşıdır. Proje dosyası olmayan uygulamalar karbon kredisine söz konusu olmamaktadır.
Proje Süresi: Proje başlangıcından itibaren en fazla 3 yıl geçmiş olmalıdır. Daha önceki projeler konusunda aksiyon alınamamaktadır.
Ekosistem Durumu: Proje alanı, son 10 yıldır yerel ekosistemlerden arındırılmış olmalıdır.
Özgün Değer: Projenin amaçları özgün olmalı ve ekosisteme değer katmalıdır. Özgün değer üzerinde ayrıca vurgulamalıdır. Özgün değeri olmayan projenin karbon kredisine uygun olmadığını ifade edelim.
Karbon Vizyon Raporu: Proje dosyasında karbon durumunun mevcut durumu, potansiyeli ve projeksiyonu uzman tarafından ortaya konulmalıdır. Gerekirse toprak karbonu konusu da raporda yer verilebilir.
Yenilikçi uygulamalar: Karbon yutak projelerinde yenilikçi uygulamalara yer verilmelidir. Ormancılık ve ağaçlandırma konusunda yeni teknik ve teknolojiler yanında doğa tabanlı çözümler ve veya sürdürülebilir arazi yönetimini içermesi önemlidir. Özellikle karbon verimini arttıracak uygulamalar önemlidir.
Proje Standartları ve Metodolojiler
Karbon tutma projeleri, ulusal ve uluslararası düzeyde kabul edilen standartlara, programlara ve metodolojilere uygun olmalıdır. Örneğin:
Şeffaflık ve Katılım: Proje, yerel halkın katılımını ve şeffaflığı desteklemelidir. Böylece sosyal etkisi daha geniş olacaktır.
VM0047 Metodolojisine Uyum: Projenin, VM0047 gibi belirli metodolojilere uygun olması önemlidir.
MRV Planı: Proje, izlenebilirlik ve raporlama için uygun bir MRV (Monitoring, Reporting, and Verification) planı takip etmelidir.
Akreditasyon ve Ek Faydalar
Proje akredite edilmeli ve uluslararası denetimlerden geçmelidir. Bunun yanı sıra projelerin yalnızca karbon tutma değil, aynı zamanda çevresel ve sosyal faydalar sağlaması da beklenir. Bu faydalar arasında biyolojik çeşitliliğin korunması, yerel iş olanakları ve ekosistemlerin iyileştirilmesi yer alır. Özgün faaliyetler olması beklenir. Bu konuda "Doğrulama ve Teyit Kuruluşları" ile çalışılabilir.
Karbon Tutma Projelerinde Özgün Değer
Karbon tutma projeleri, gönüllü karbon piyasasında yer almakla birlikte, piyasa dışında da uygulanabilir olduğunu kanıtlamalıdır. Ayrıca, proje uygulandığı bölgede düzenli olarak yürütülen bir faaliyetin devamı niteliğinde olmamalıdır. Projenin ana gelir kaynağı, karbon kredisi satışlarından elde edilen kazançtır.
Karbon Projelerinin Sürdürülebilirliği
Projelerin sürdürülebilirliği, uzun vadeli planlamaya dayanır. İlgili tüm taraflar, karbon yutak alanlarının korunmasına ve yönetilmesine yönelik uzun vadeli bir taahhüt altına girmelidir. Bu taahhüt, karbon depolamanın güvence altına alınması ve alanın zarar görmesi durumunda alternatif yollarla telafi edilmesi gerektiğini içerir. Proje dosyasında risk analizi verilmelidir. Sürdürülebilirlik için Amenajman planı konusunda bir ilke olmalıdır. Diğer yandan projenin yangından, sosyal baskıdan, zararlılardan (böcek, mantar vb) korunması konusunda bir ilkeye yer verilmelidir.
Projelerin Kalıcılık Süresi
OECC (Orman Eylem ve Çevre Koruma Komisyonu) standartlarına göre karbon tutma projeleri en az 30 yıl, en fazla 50 yıl sürmelidir. Bu süre boyunca proje, ağaç büyümesi ve karbon emilim süreçlerine dayalı hesaplamalarla sürdürülebilir hale getirilir. Projenin uygulanmasında herhangi bir aksaklık olması durumunda, bakım, onarım veya revizyon gibi tampon bütçeler aracılığıyla dengelemeler yapılabilir.
Karbon Yutak Projelerinin İçeriği
Karbon yutak projeleri, ormanların ve bitkilerin büyümesi sonucu atmosferden karbon emilimini artırmayı hedefler. Bu projelerde yapılan hesaplamalar, gelecekteki karbon emilim miktarını tahmin etmek için türlerin büyüme hızına ve çevresel faktörlere dayanır. Tür seçiminin iklim değişikliğine uyumlu olması, yöresel olması, en az 5 den fazla olması gibi ilkelerden bahsedilebilir.
Projeler basitleştirilmiş hesaplama metodolojisine göre yürütülse de, elde edilen yeni veriler doğrultusunda metodolojiler zaman zaman güncellenebilir.
Karbon tutma projeleri, çevresel sürdürülebilirliği ve toplumsal faydayı bir arada gözeterek, uzun vadeli çözümler sunar. Bu projeler, hem karbon emisyonlarını azaltmayı hem de yerel ekosistemlerin iyileştirilmesine katkı sağlamayı hedefler. Projelerin başarılı olabilmesi için doğru planlama, katılım ve denetim süreçlerinin titizlikle yürütülmesi gerekmektedir.
Not: Bu yazı OGM ile ortak yürütülen ERASMUS+ projesi kapsamında 16-18 Eylül 2024 tarihleri arasında yapılan "Doğa Temelli Çözümlerde Ulusal Sertifikasyon Sistemini Anlamak – İspanyol Tecrübesi" konulu eğitim notlarıyla hazırlanmıştır.
.jpg)
0 Yorumlar
Yorumunuz İçin Teşekkürler..