Biyoçeşitlilik Zirvesi Gündemi

Kolombiya, COP16 Biyoçeşitlilik Zirvesi’ne ev sahipliği yapacak ve bu vesileyle BM’ye doğayı koruma ve iklim değişikliğiyle mücadele çabalarını birleştirme çağrısında bulundu. Kolombiya Çevre Bakanı Susana Muhamad, ülkesinin BM müzakerelerinde doğayı koruma ve iklim değişikliğiyle mücadele çabalarını birleştiren bir taahhüt ortaya koymak istediğini belirtti.

Güney Amerika ülkesi, bu ayın sonunda doğanın hızla yok edilmesini durdurmayı amaçlayan BM COP16 Biyoçeşitlilik Zirvesi’ne ev sahipliği yapacak ve Muhamad bu konferansın başkanlığını üstlenecek.

BM’nin şu anda iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik ve çölleşme ile ilgili üç ayrı çevre sözleşmesi bulunuyor ve her biri için ayrı müzakereler ve taahhütler yapılıyor. Muhamad’a göre, bu durum gelişmekte olan ülkeler için zorlu bir süreç oluşturuyor: “Üç sözleşme boyunca aynı şeyleri tekrarlamak zaman kaybı anlamına geliyor ve ortak bir çaba sergileme fırsatını kaçırıyoruz.”

Çevre Bakanı, bu çabalar arasında biyolojik çeşitliliği yok eden ve birçok Latin Amerika ülkesi için en büyük emisyon kaynağı olan ormansızlaşmanın durdurulmasının da yer aldığını vurguladı. Kolombiya, Brezilya’nın 2025’te düzenleyeceği BM iklim zirvesi COP30’dan önce böyle bir birleşik plan başlatmayı hedefliyor. Muhamad, “Üç sözleşmeyi kapsayan bütünsel bir sentez planı göndereceğiz çünkü bunlar birbiriyle derinden ilişkili” dedi.

Muhamad ayrıca, Panama’nın geçen ay Rio de Janeiro’da düzenlenen Latin Amerika çevre bakanları toplantısında birleşik taahhütler fikrini gündeme getirdiğini ve iki ülkenin bu fikri güçlü bir şekilde desteklediğini belirtti.

2022 yılında kabul edilen Kunming-Montreal Küresel Biyoçeşitlilik Çerçevesi (GBF), dünya genelinde biyoçeşitlilik için büyük bir finansman taahhüdü getirmişti. Bu çerçeve, 2030 yılına kadar yılda 200 milyar doların biyoçeşitliliği koruma ve iyileştirme amacıyla harekete geçirilmesini hedefliyor, bunun 30 milyar dolarının ise uluslararası kaynaklardan sağlanması planlanıyordu. Ancak aradan geçen süre, bu hedefe ulaşmada ciddi bir ilerleme kaydedilmediğini gösteriyor.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Politika ve Program Bürosu Direktör Yardımcısı Francine Pickup, Brüksel'deki bir etkinlikte yaptığı açıklamada, doğaya yapılan yatırımların genel anlamda yetersiz kaldığını vurguladı. Pickup’a göre, mevcut finansal akışların çoğu hala doğayı yeterince desteklemiyor ve daha geniş çapta doğaya yönelik finansman ihtiyacı açıkça görülüyor.

Bu sorunu çözmek amacıyla UNDP, gelişmekte olan ülkelerin biyoçeşitliliği koruma ve restore etme projelerine daha fazla fon çekebilmelerini sağlamak için Avrupa Birliği ile işbirliği yapıyor. Avrupa Yatırım Bankası’ndan Eva Mayerhofer ise, şirketlerin ve finansal kurumların daha sürdürülebilir projelere yatırım yapmalarını teşvik etmek için kredi fiyatlandırmalarının iyileştirilmesi ve daha uygun borç verme koşullarının sağlanması gerektiğini savunuyor.

Kolombiya'da düzenlenecek olan COP16 zirvesinde bu konuların gündeme gelmesi bekleniyor. Zirvede ekosistem hizmetlerine değer biçme, doğanın sınıflandırılması ve biyoçeşitlilik kredileri gibi yeni finansal araçların da tartışılacağı öngörülüyor. Bu krediler, doğaya parasal bir değer atayarak, biyoçeşitliliği koruma çabalarına destek olmayı amaçlıyor. Bu fikir, yakın zamanda AB Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen tarafından önerilen doğa kredileri kavramına oldukça benziyor.

Pickup, biyoçeşitliliğin korunması için öncelikli olarak yerel toplulukların ve hükümetlerin kapasitelerinin artırılması gerektiğine dikkat çekiyor. Ayrıca, uzmanlar arasında, doğaya zarar veren finansal akışların durdurulması gerektiği konusunda bir fikir birliği bulunuyor. Mayerhofer, doğaya yönelik olumsuz yatırımların devam ettiği sürece, koruma çabalarının anlamlı olmayacağını belirtiyor.

Tarım sübvansiyonları gibi doğaya zarar veren destekler, biyoçeşitliliğe yönelik en büyük tehditlerden biri olarak görülüyor. Uzmanlar, doğaya uzun vadeli faydalar sağlamanın tek yolunun, sürdürülebilir ve kalıcı yatırımları teşvik etmek olduğunu vurguluyor.